Czym jest astma (astma)

Astma to przewlekły stan zapalny i podrażnienie dróg oddechowych. Powoduje to nadwrażliwość dróg oddechowych, która może prowadzić do powtarzających się epizodów kaszlu, duszności w klatce piersiowej, ciężkiego oddechu lub rzężenia, zwłaszcza w nocy lub wcześnie rano.

Czym jest astma? (Hva er astma?)

Astma to przewlekły stan zapalny i podrażnienie dróg oddechowych. Powoduje to nadwrażliwość dróg oddechowych, która może prowadzić do powtarzających się epizodów kaszlu, duszności w klatce piersiowej, ciężkiego oddechu lub rzężenia, zwłaszcza w nocy lub wcześnie rano. Między epizodami pogorszenia oddech może być normalny.

Dlaczego pojawiają się duszności?

Ataki astmy wyzwalane są przez co najmniej jeden z poniższych czynników: substancje wywołujące alergię, takie jak pyłki, pleśnie i roztocza, dym papierosowy, pył, zanieczyszczenia, mgła, zimno, różne gazy, silne zapachy, stres, leki, aktywność fizyczna, infekcje wirusowe i niektóre środki lecznicze.

Co dzieje się w drogach oddechowych?

Istnieją w szczególności trzy czynniki, z których każdy z osobna powoduje napad:

Skurcz w mięśniach wokół dróg oddechowych.

Podrażnienie/zapalenie śluzówek w drogach oddechowych, które nie jest spowodowane przez infekcję. Zapalenie to powoduje opuchnięcie błony śluzowej, obkurczenie dróg oddechowych, zaciśnięcie ich i trudności z oddychaniem.

Zbieranie się śluzu w drogach oddechowych.

Kto choruje na astmę?

Rozwój astmy jest złożony i skomplikowany, a wpływają na niego czynniki zarówno dziedziczne, jak i środowiskowe. Dziedziczna astma występuje często razem z egzemą i alergią. Czynnikiem ryzyka może być otyłość. W przypadku chłopców ryzyko astmy w dzieciństwie jest większe. Astma, która nie jest dziedziczna, może powstawać w wyniku powikłań po infekcjach dróg oddechowych, występowania różnych substancji w środowisku pracy (astma zawodowa – patrz osobna karta informacyjna), zanieczyszczenia w środowisku wewnętrznym i zewnętrznym, różne aspekty diety oraz dym tytoniowy u ludzi, którzy mają predyspozycje (czynniki dziedziczne) do rozwinięcia się astmy.

Leczenie astmy

Celem leczenia astmy, zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi (GINA) to:

Jak najlepsza kontrola nad dziennymi i nocnymi dolegliwościami

Jak najmniejsze użycie leków stosowanych przy atakach

Brak ograniczeń w codziennych czynnościach

Niemal normalne funkcjonowanie płuc

Unikanie poważnych ataków astmy

Najważniejsza zasada to indywidualnie dopasowane leczenie astmy, które zapewnia jak najmniej dolegliwości i ograniczeń w życiu codziennym. Wszyscy chorzy powinni uzyskać od swojego lekarza indywidualny plan leczenia, który opisuje to, jakie leki należy przyjmować, jak często oraz jak zmieniać leki w okresach, w których astma zmienia się.

Leki używane przy atakach (krótko działający antagonista beta 2). Używa się w przypadku duszności i ciężkiego oddechu. Działa w ciągu 1-5 minut. Utrzymuje skuteczność przez 2-4 godziny.

Leki przeciwdziałające atakom (długo działający antagonista beta 2). Działanie utrzymuje się przez co najmniej 12 godzin.

Profilaktyczne leki przeciwastmatyczne. Kortyzon do inhalacji przyjmuje się codziennie. Podawany w tej formie kortyzon nie ma tych niepożądanych skutków ubocznych, które wiąże się z kortyzonem w formie tabletek.

Inne profilaktyczne leki przeciwastmatyczne. Antagonista leukotrienów występuje w formie tabletek lub granulatu, które przyjmuje się raz na dobę. Leku tego używa się także przy katarze siennym (alergicznym nieżycie nosa). Preparaty teofiliny występują w formie tabletek.

Preparaty łączone to mieszanina leków profilaktycznych i zapobiegających atakom w jednym inhalatorze.

W przypadku osób z poważną astmą konieczne może być przyjmowanie kortyzonu w tabletkach. Podaje się je w formie kuracji trwającej 2-4 tygodnie lub rzadziej jako leczenie podtrzymujące w przypadku szczególnie poważnej astmy. Leczenie takie bardzo silnie oddziałuje na zapalenie w drogach oddechowych.

Testy kontroli astmy

Wcześniej zazwyczaj klasyfikowano astmę odpowiednio do stopnia intensywności (np. łagodna, umiarkowana lub poważna). Jako że klasyfikacja nasilenia objawów astmy obejmuje także to, w jaki sposób choroba reaguje na leczenie, a także ze względu na to, że nasilenie też nie jest czynnikiem stabilnym, taka klasyfikacja astmy stała się skomplikowana, a przez to jest rzadko używana.

Pełna kontrola, dobra kontrola lub brak kontroli nad astmą

W ostatnich latach często stosuje się test kontroli astmy. Poprzez zadanie kilku prostych pytań można uzyskać odpowiednie informacje dotyczące tego, na ile dobrze kontrolowana jest choroba.

Przejdź test kontroli astmy i zarejestruj się w programie MinAstma >>

Występowanie

Wyniki szeroko zakrojonego badania środowiska i astmy wśród dzieci, przeprowadzonego przez Szpital Uniwersytecki Ullevål (1992-2004), w którym przez długi okres badano niemal 4 tysiące dzieci z Oslo od wieku 2 lat, wykazało, że 20% dzieci ma lub miało astmę przed ukończeniem wieku 10 lat. Badanie przeprowadzone w okręgu Nordland, w którym udział wzięło sześć tysięcy uczniów z klas od 2 do 8, wykazało taką samą częstość występowania astmy (1995-2009).

W ciągu ostatnich 40 lat częstość występowania tej choroby równomiernie rośnie.

Wyniki zgadzają się z badaniami przeprowadzonymi w kilku innych krajach europejskich. Wśród tych krajów najgorzej jest w Wielkiej Brytanii, gdzie choruje lub chorowało ponad 24% dzieci w wieku 13-14 lat.

Częstość występowania astmy u dorosłych wynosi około 8%.

Az 80% wszystkich osób chorych na astmę może mieć dodatkowo katar sienny, a wiele osób cierpiących na katar sienny może mieć niezdiagnozowaną astmę.

Przyczyny i zapobieganie

Rozwijanie się astmy może mieć różne przyczyny. Ważnym czynnikiem jest alergia, a zdecydowana większość dzieci z astmą ma jednocześnie alergię. Może to być związane z czynnikami dziedzicznymi. Astma, która pojawia się we wczesnym dzieciństwie, często różni się od astmy pojawiającej się w wieku dorosłym.

Badacze nie wiedzą dostatecznie dużo o tym, dlaczego astma zdarza się coraz częściej. Może to być spowodowane zarówno przez czynniki środowiskowe, jak i przez styl życia. U ludzi prowadzących prymitywne życie astma i alergia to dolegliwości rzadkie. Częstość ich występowania rośnie wraz ze wzrostem standardu życia. Środowisko i styl życia muszą więc mieć tu znaczenie. Nie wiadomo jednak dokładnie które czynniki środowiskowe odgrywają tu rolę i które są najważniejsze.

W ostatnich latach wiele mówi się o tak zwanej hipotezie higieny. Pierwotna hipoteza higieny mówi, że infekcje chronią przed astmą i alergią. Odeszła ona już niemal w zapomnienie. Nowa hipoteza higieny mówi w uproszczeniu, że bakterie i grzyby są zdrowe, o ile nie wywołują infekcji.

Ważną poradą jeśli chodzi o zapobieganie pojawiania się alergii i później astmy u dzieci jest chronienie ich przed biernym paleniem.

W przypadku dzieci żyjących w tak zwanych rodzinach wysokiego ryzyka, gdzie dziedziczność wydaje się odgrywać ważną rolę w pojawianiu się astmy i alergii, zaleca się unikanie alergenów (dymu, zwierząt, pleśni rozwijających się z powodu wilgoci, roztoczy itp.) w środowisku domowym.

Materiały informacyjne na temat astmy

Norweskie Stowarzyszenie Astmy i Alergii (Norges Astma- og Allergiforbund, NAAF), przejęło materiały szkoleniowe z Narodowego Planu dla Szkół Astmy – NPAS. Materiały dla personelu służby zdrowia, użytkowników i mniejszości narodowych, dotyczące astmy u dorosłych i dzieci, można przeczytać, pobrać lub kupić na naszym portalu szkoleniowym: Opplæringsportal.

NAAF aktywnie aktualizuje i poszerza zakres tego typu materiałów.

Instytucje, w których leczy się astmę

Szpital dziecięcy Geilomo to oferta NAAF dotycząca leczenia i rehabilitacji dzieci w wieku od 6 do 15 lat, pochodzących z całego kraju, cierpiących na astmę lub inne przewlekłe choroby płuc i/lub egzemy i alergię, a także dla dzieci z chorobami serca. Wniosek składa się poprzez lekarza specjalistę.

Statens behandlingsreiser oferuje leczenie dla 170 dzieci z astmą/egzemą rocznie. Formularz wniosku (IK 1167 i IK 1167 b) otrzymać można w biurach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (trygdekontoret). Wniosek składany jest za pośrednictwem specjalisty.

Oddział pediatryczny sengepost 1  to specjalny oddział sekcji chorób serca, płuc i alergii kliniki dziecięcej (Barneklinikkens Hjerte-, lunge og allergiseksjon), który bada i leczy dzieci i młodzież w wieku od 0 do 18 lat z poważną alergią, astmą i innymi przewlekłymi chorobami płuc, egzemą i reakcjami na pokarm. Wymagane jest skierowanie od specjalisty, na przykład pediatry, pulmonologa lub dermatologa.

Det Norske Helsesenter, Valle Marina na wyspie Gran Canaria to placówka, którą posiada i prowadzi NAAF. Wycieczki do Valle Marina zamawia się tutaj: > 

Istnieją także inne instytucje zajmujące się badaniem, leczeniem i rehabilitacją dorosłych osób z przewlekłymi chorobami dróg oddechowych: Selli, Granheim, Glittreklinikken, Valnesfjord, Røros i in. Aby uzyskać więcej informacji, należy skontaktować się z lokalnym biurem NAAF.

Fakty na temat astmy opracowano we współpracy ze specjalistą pulmonologiem, doktorem Frode Gallefossem, ordynatorem, sekcja pulmonologiczna szpitala Sørlandet Sykehus.